Rắn Chết - Rắn Sống

Con rắn sống, mỗi người phải khéo nhận lại nơi chính mình. Đợi nói, chỉ có thể là con rắn chết. Tuy nhiên, nếu hành giả khéo nghe mà nhận được, sẽ khiến cho con rắn bị chết vô lượng kiếp, hôm nay liền đó được sống lại.

Xem! Xem! Đừng để đầu gậy Thiền sư lừa. Hãy xem, khi ngài Thiệu Long đưa cây gậy vạch vào hư không, lấy cái gì để thấy biết? Nhằm chỗ nào để thấy biết? Thấy biết cái gì?

Rõ ràng không có con rắn nào ở đó cả; chỉ là đầu gậy đang biết nói. Nói điều gì? Đừng suy gẫm nữa! Hãy nhận thẳng tánh mình, sẽ hay ra: “Khi chưa đưa cây gậy, cái ấy đã sẵn”. Đã đưa gậy, cũng không phải là việc gì khác. Hiện nay đây, không thiếu. Đây là đầu thứ nhất, phải khéo nhận, không cho hiểu. Nếu chưa thể như thế thì sang đầu thứ hai để suốt thông diệu lý Phật Tổ, thầm nhận lại nơi mình, hy vọng thấy ra.

Sư nói: “Rắn chết trên đường chớ đập chết, giỏ tre không đáy bỏ mang về.”.

Rắn đã chết lâu rồi, không cần đập cho chết nữa. Không ai lại đi đập con rắn đã cứng đờ, không còn sống. Có nghĩa: Sự thật, vọng tưởng, các pháp vốn không thật (con rắn đã chết). Nếu nhận tột bản chất rỗng tuếch này, hành giả dụng tâm không nên trừ dẹp hay can thiệp gì trên chúng (đừng đập chết con rắn đã chết) mà chỉ là giác sáng, không mê, ngay đó đang miên mật công phu. Thảng như vừa có mảy may làm gì, tức đã rơi vào tạo tác sanh diệt, là đã quên bản tâm, mê tự tánh, không định tuệ, không khế với đại đạo giác ngộ giải thoát, tu hành vô lực.

“Giỏ tre không đáy bỏ mang về”.Giỏ không đáy là ngầm chỉ cho bản tâm vô tướng, vốn vô nhiễm, không một vật, không chứa đựng gì, bởi không gì chạm đến được. Bỏ mang về mà thật không có gì để mang về đâu cả. Tức là trở lại tự tánh thì liền là không vọng, vọng tự dứt bặt, tiêu dung trong tánh mình; không đi đâu về đâu và cũng chẳng có gì để đi về đâu cả. Khi ấy, các pháp cũng trở nên trong lặng, vượt thoát năng sở, có không.

Như bóng đen, khi tối thì tạm có, nhưng sờ vào thì bóng tối vốn không có gì, nên không thật. Mở đèn thì mất, chứ bóng tối cũng không đi về đâu, bởi bản chất nó không có gì. Cũng vậy, khi mê thì tâm dấy động trở thành vọng, biến hiện các pháp cũng hư vọng, như bóng tối, không có thật, dụ như “con rắn đã chết”. Trở lại bản nguyên thì vọng tự tiêu dung, trả lại tự tánh uyên nguyên vốn sẵn chứ cũng không thấy có vọng là gì, nó được tiêu tán như thế nào hoặc là đã trở về đâu cả. Đây là nghĩa “Giỏ tre không đáy bỏ mang về”. Lúc này các pháp trở nên sáng trong, rạng ngời hơn bao giờ cả; bởi tất cả là một sự hiển hiện nơi tự tánh chánh định chính mình.

Cho thấy, hành giả dụng tâm tu tập, nếu có làm gì là đã rơi vào dấu vết, là tạo tác, là đang cố dẹp trừ mọi thứ mà bản thân nó vốn không có gì; đây là đi đập cho chết một con rắn đã chết. Các pháp xưa nay không, ví như con rắn đã chết lâu rồi thì không cần can thiệp thêm gì trên chúng, được Thiền sư Thiệu Long ví như không nên đập con rắn đã nằm bất động. Chỉ cần không mê lầm, không theo các pháp thì tất cả không làm gì được mình.

Như vậy, “không làm gì cả” là một cách dụng tâm chứ không phải lười biếng, buông lung, hay hời hợt thả tâm lãng đãng. Không làm gì, nhưng sáng biết, sẽ khế tự tánh, mới có lúc bừng ngộ, mới sáng ra đầu gậy Thiền sư Thiệu Long khai thị, tỏ được cái giỏ tre không đáy nơi mình.

Tóm lại, đừng cố tìm hiểu; hiểu chỉ là con rắn chết. Hãy ngay đầu gậy hay vạn tượng đang diễn bày trước mắt sáng ra; sẽ thấy con rắn đang sống sờ sờ. Thiền sư Thiệu Long nói con rắn chết, nhưng nó lại sống đến thời Thiền sư Đức Quang Phật Chiếu sau này vẫn còn[1], và sống cho đến tận bây giờ cho chúng ta cũng được nhìn thấy. Một con rắn kỳ diệu!

Ngay đây, nếu chưa nhận lại thì rõ ràng là con rắn đang chết. Nhưng khéo thấy ra, mới hay: Xưa nay chưa từng chết bao giờ!

[1] Ngài Đức Quang có nhắc lại lời này khai thị chúng.